متنوع سازی عمل توزیع پول خود در طیف وسیعی از دارایی‌ها برای کاهش ریسک سرمایه گذاری است. پرتفوی متنوع به تعدیل نوسانات کمک می‌کند زیرا هیچ یک از دارایی‌ها تأثیر بزرگتری نسبت به سایرین ندارد.
متنوع سازی ساده‌ترین راه برای افزایش بازده سرمایه گذاری در عین کاهش ریسک است. ممکن است این مقوله به نظر یک هدف سرمایه گذاری غیرممکن باشد اما دستیابی به یک پروتفوی سرمایه گذاری متنوع می‌تواند آسان و حیاتی باشد.
ابزارهای مختلفی در دسترس سرمایه گذار است تا بتواند به راحتی سبد دارایی خود را متنوع کند.
اهمیت تنوع در سرمایه گذاری
متنوع سازی چیست؟
متنوع سازی عمل توزیع پول در طیف وسیعی از دارایی‌ها برای کاهش ریسک سرمایه گذاری است. این عمل بخشی از آن چیزی است که تخصیص دارایی نامیده می‌شود، به این معنی که پورتفوی را چگونه بین کلاس‌های مختلف دارایی یا گروه‌های سرمایه گذاری مشابه تقسیم کرد.
سرمایه گذاران گزینه‌های زیادی برای سرمایه گذاری دارند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارد و در چرخه‌های اقتصادی به شکل متفاوتی عمل می‌کنند. برخی از متداول‌ترین روش‌های متنوع سازی پورتفوی شامل تنوع بخشی به کلاس دارایی، محتویات کلاس دارایی و فراتر از کلاس دارایی است.
متنوع سازی طبق کلاس دارایی
سه کلاس اصلی دارایی در پورتفوی سرمایه گذاری شامل سهام، اوراق قرضه و پول نقد است.
• سهام بالاترین سود درازمدت را دارند اما به ویژه در بحران‌های اقتصادی بی ثبات هستند.
• اوراق قرضه بازده درآمدی متوسطی دارند اما در دوران رشد اقتصادی معمولاً بازده ضعیف‌تری دارند. به طور کلی اوراق قرضه رابطه معکوس با سهام دارند.
• وجه نقد (یا معادل آن) کمترین ریسک و در نتیجه کمترین بازده را دارد. پول نقد می‌تواند نوسانات یا هزینه‌های غیر منتظره را پوشش دهد و به عنوان «باروت خشک» برای سرمایه گذاری در زمان‌های مناسب عمل می‌کند.
کلاس‌های دارایی دیگری مانند املاک و مستغلات، کامودیتی و سرمایه گذاری‌های جایگزین نیز وجود دارد. این کلاس‌های دارایی معمولاً ارتباط کمتری با بازار سهام دارند و به همین ترتیب می‌توانند برای کمک به تنوع بخشی موثر باشند.
تنوع در کلاس‌های دارایی
پس از متنوع سازی سطح دارایی، سرمایه گذاران می‌توانند با توجه به جزئیات هر کلاس دارایی، روند کار را ادامه می‌دهند.
سهام
• شرکت‌هایی که در انواع صنایع فعالیت می‌کنند را وارد پورتفوی کنید زیرا چرخه اقتصادی بر هر کسب و کار تأثیری متفاوت دارد. برخی از صنایع بصورت دوره‌ای در نظر گرفته می‌شوند جایی که ارزش شرکت همزمان با چرخه اقتصادی رشد می‌کند. به عنوان مثال می‌توان به بخش صنایع مصرفی (لباس، وسایل الکترونیکی، اتومبیل و غیره)، خدمات مالی، مواد اولیه و املاک و مستغلات اشاره کرد که با تقویت اقتصاد، تقاضا رشد می‌کند. برخی از بخش‌ها دفاعی در نظر گرفته می‌شوند جایی که تجارت شرکت تحت تأثیر چرخه اقتصادی نیست. به عنوان مثال می‌توان کالاهای اساسی مصرفی (مواد غذایی، دخانیات و غیره)، آب و برق و خدمات بهداشتی و سایر مایحتاج مصرفی را نام برد.
• اندازه یا سرمایه بازار. شرکت‌های دارای ارزش بازار بزرگ، متوسط و کوچک (شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک) را با هم مخلوط کنید. شرکت‌های بزرگ ثبات بیشتری دارند و می‌توانند دوره‌های رکود اقتصادی را راحت‌تر تحمل کنند اما در مقایسه با همتایان کوچک‌تر خود پتانسیل رشد کمتری نیز دارند.
• سهام مستعد رشد و ارزشمند. سهام مستعد رشد با فروش زیاد و سود در حال رشد مشخص می‌شوند. شركت‌هايی ارزشمند، کمپانی‌هایی هستند كه سهام آنها در حداقل قیمت است و يا به نظر می رسد به نوعی كم بها داده شده‌اند.
اوراق قرضه
منتشر کننده اوراق قرضه. اوراق قرضه از سوی ناشران مختلفی مانند خزانه داری هر کشور، شهرداری‌ها، شرکت‌های بزرگ و غیره صادر می‌شود.
کیفیت اعتبار- اوراق قرضه را بر اساس ریسک اعتباری با هم ترکیب کنید. اوراق مشارکت دارای سطوح مختلف اعتبار یا ایمنی هستند که با سطح بازده اوراق قرضه مطابقت دارد. به عنوان مثال اوراق خزانه داری بدون ریسک در نظر گرفته می‌شوند زیرا بعید است دولت ورشکسته شود، همین موضوع نرخ بازده نسبتاً پایین‌تر آنها را توجیه می‌کند.
سر رسید. اوراق قرضه دارای سر رسیدهای کوتاه، متوسط و بلند مدت را با هم مخلوط کنید. اوراق قرضه بلند مدت بازده بالاتری دریافت می‌کنند زیرا در معرض تغییر نرخ بهره بیشتری قرار دارند.
انواع سهام و اوراق قرضه
جغرافیا- در صورت امکان سهام و اوراق قرضه از سراسر جهان را در پورتفوی خود بگنجانید. کشورها دارای چرخه اقتصادی متنوعی هستند بنابراین منطقی است که پورتفوی با دارایی‌های داخلی و بین المللی متنوع شود. بازارهای بین المللی بیشتر به عنوان بازارهای توسعه یافته و بازارهای نوظهور طبقه بندی می‌شوند. بازارهای توسعه یافته (کشورهای اروپایی، استرالیا، ژاپن، سنگاپور و غیره) ثبات بیشتری دارند در حالی که بازارهای نوظهور (برزیل، روسیه، هند، چین و …) رشد بیشتری دارند.
فعال در مقابل منفعل- استفاده از صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک با مدیریت فعال و منفعل بصورت همزمان. بسیاری از اوراق بهادار را می‌توان از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، صندوق‌های شاخص یا صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) خریداری کرد. در صندوق‌های فعال، یک مدیر پورتفوی سهم‌هایی را انتخاب می‌کند تا در صندوق قرار گیرند. این مدل با صندوق‌های شاخص منفعل یا ای‌تی‌اف‌هایی که یک شاخص را رصد کرده و هزینه کمتری دارند متفاوت هستند. صندوق‌های منفعل معمولاً می‌توانند در هنگام رونق بازار عملکرد بهتری نسبت به صندوق‌های مدیریت فعال داشته باشند اما صندوق‌های فعال می‌توانند در هنگام رکود بازار از محافظت بیشتری در برابر نزول برخوردار شوند.
حتما بخوانید:پنج سوال رایج درباره صندوق قابل معامله (ETF)
تنوع فراتر از کلاس دارایی
تنوع می‌تواند فراتر از کلاس‌های سنتی دارایی باشد که در حساب‌های سرمایه گذاری معمول یافت می‌شود. حساب‌های سرمایه گذاری از آنجا که در معرض نوسانات بازار هستند بازدهی تضمینی ندارند. با این حال انواع دیگری از ابزارها مانند محصولات بیمه‌ای نیز وجود دارند که می‌تواند جریان درآمد و بازدهی تضمین شده را تأمین کنند. غالباً سرمایه گذاران با توزیع سرمایه خود در میان انواع مختلف محصولات، پرتفوی خود را متنوع می‌سازند.
چرا تنوع مهم است؟
تنوع بخشی ریسک کلی را کاهش می‌دهد در حالی که پتانسیل بازدهی کلی سرمایه را افزایش می‌دهد به این دلیل که در مقطعس ممکن است برخی دارایی‌ها عملکرد خوبی داشته باشند در حالی که برخی دیگر ممکن است عملکرد ضعیفی از خود نشان دهند. اما یک سال بعد ممکن است اوضاع تغییر کرده و جا مانده‌های قبلی به برندگان جدید تبدیل شوند. صرف نظر از اینکه کدام یک از سهم‌ها برنده هستند یک سبد سهام متنوع، غالباً میانگین بازده تاریخی بلند مدت بازار را لمس می‌کند. با این حال در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر این بازده می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
داشتن دارایی‌های متنوع احتمال آسیب رساندن هر یک از دارایی‌ها به پورتفوی شما را به حداقل می‌رساند. عیب کار این است که هرگز به طور کامل دستاوردهای فوق العاده یک سهم را به دست نمی‌آورید. اثر خالص متنوع سازی، عملکرد آهسته و بازده اندک و مداوم است در حالی‌که هرگز بسرعت کاهش یا افزایش ندارد. این کاهش نوسانات بسیاری از سرمایه گذاران را آسوده می‌سازد.
ریسک متنوع سازی
گرچه متنوع سازی یک روش آسان برای کاهش ریسک پورتفوی است اما نمی‌تواند آن را از بین ببرد. سرمایه گذاری‌ها دو نوع خطر بالقوه دارند:
• ریسک بازار (ریسک سیستماتیک): این ریسک‌ها با مالکیت هر دارایی‌ای حتی پول نقد همراه است. به دلیل اولویت‌های سرمایه گذاران، تغییر در نرخ بهره یا برخی از عوامل دیگر مانند جنگ یا مشکلات جوی، ممکن است همۀ دارایی‌ها از ارزش کمتری برخوردار شوند.
• ریسک‌های خاص دارایی (ریسک غیر سیستماتیک): این ریسک‌ها از خود سرمایه گذاری‌ها یا شرکت‌ها ناشی می‌شوند. از جمله این ریسک‌ها می‌توان به موفقیت محصولات یک شرکت، عملکرد مدیریت و قیمت سهام اشاره کرد.
شما می‌توانید با تنوع بخشیدن به سرمایه گذاری‌های خود، ریسک خاص دارایی را کاملاً کاهش دهید. با این حال آنچه از طریق متنوع سازی پورتفوی خود انجام می‌دهید هیچ ضمانتی برای خلاص شدن از ریسک بازار را در پی ندارد. این یک واقعیت است.
با پر کردن پرتفوی از شرکت‌های یک صنعت یا بازار از مزایای متنوع سازی سود نخواهید برد. بعنوان مثال مالکیت پرتفویی مملو از سهام بانکی در طول بحران مالی جهانی می‌توانست زیان شدیدی در پی داشته باشد. با این حال برخی از سرمایه گذاران چنین مسأله‌ای را رعایت ننموده و مشکلات زیادی را تحمل کردند. شرکت‌های موجود در یک صنعت نیز ریسک‌های مشابهی دارند، بنابراین یک پورتفوی به گستره وسیعی از صنایع نیاز دارد. به یاد داشته باشید برای کاهش ریسک خاص شرکت، اوراق بهادار باید از نظر صنعت، اندازه بازار و جغرافیا متفاوت باشند.
نحوه ساخت پورتفوی متنوع
متنوع سازی ممکن است دشوار به نظر برسد، به خصوص اگر وقت، مهارت یا تمایلی برای تحقیق در مورد سهام یا اوراق قرضه یک شرکت ندارید. اکثر اوراق بهادار را می‌توان به صورت جداگانه یا در یک مجموعه از طریق صندوق سرمایه گذاری مشترک، صندوق شاخص یا صندوق قابل معامله در بورس (ETF) خریداری کرد. صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک و ای تی اف‌ها (ETF) معمولاً از نظر نوع صنایع موجود در سبد خود متنوع هستند.
برای دستیابی به تنوع گسترده‌تر، می‌توان اوراق قرضه را به پورتفوی خود اضافه کرد. تعداد زیادی ETF اوراق قرضه یا صندوق با درآمد ثابت نیز در بازار وجود دارد و آنها می‌توانند از بی ثباتی یک سبد سهام سنگین جلوگیری کنند.
گزینه دیگر شامل صندوق‌های دارای تاریخ هدف است که تخصیص و تنوع دارایی را برای شما مدیریت می‌کنند. شما سال بازنشستگی خود را تعیین می‌کنید و مدیر صندوق بقیه کارها را انجام می‌دهد. به طور معمول با نزدیک شدن به زمان بازنشستگی دارایی‌ها از سهام بی ثبات‌تر به اوراق قرضه کم نوسان تغییر می‌یابند. این صندوق‌ها به دلیل حق الزحمه مدیریت معمولاً گران‌تر از ETFهای پایه هستند اما می‌توانند برای سرمایه گذاران ارزش زیادی خلق کنند.
با استفاده از این گزینه‌ها می‌توانید به روشی نسبتاً ساده و مقرون به صرفه به مزایای متنوع سازی پورتفوی سرمایه گذاری دست یابید.
