کارآفرین آینده نگر، ایلان ماسک Elon Musk یکی از بنیانگذاران پی‌پل PayPal و تسلا موتورز Tesla Motorsو همچنین بنیانگذار اسپیس اکس SpaceX است. موفقیت خارق العاده او باعث مقایسه ماسک با استیو جابز Steve Jobs، هوارد هیوزHoward Hughes، هنری فوردHenry Ford ، و بیل گیتسBill Gates شده است. کودکی دشوار باعث شده ماسک اخلاق کاری خاص و پشتکار شدید (ماسک ۸۰ تا ۱۲۰ ساعت در هفته کار می‌کند) و دیدگاهی سرسختانه داشته باشد.
در ۷ سپتامبر ۲۰۱۸، به نظر می‌رسید که ماسک هنگام مصاحبه با یک پادکست در حال کشیدن ماری جوانا است. این اتفاق همراه با خروج رئیس منابع انسانی و مدیر ارشد حسابداری تسلا باعث افت ارزش سهام تسلا شد. این موارد در ادامه رشته‌ای از اخبار بد برای این شرکت بود از جمله شکایت سهامداران علیه ماسک بخاطر توئیتی که در آن نوشته بود در نظر دارد تسلا را خصوصی کند.
علیرغم این حوادث، سهام تسلا تحت رهبری ماسک به صعود خود ادامه می‌دهد و ثروت او را افزایش می‌دهد. در ژانویه ۲۰۱۸، تسلا یک ساختار جبران خسارت را اعلام کرد که در آن ماسک حقوق سالانه دریافت نمی‌کند اما به جای آن در ازای افزایش سرمایه بازار شرکت طی ده سال آینده، پول نقد دریافت خواهد کرد. طبق اعلام بلومبرگ در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۱، ثروت خالص ماسک ۲۰۹ میلیارد دلار تخمین زده شده که باعث می‌شود پس از جف بزوس Jeff Bezos به عنوان ثروتمندترین فرد جهان شناخته شود.
در این مطلب به سال‌های آغازین زندگی و تحصیلات مغز متفکر مجموعه‌ای از شرکت‌ها نگاه می‌کنیم که صنایع مختلفی را تحت تأثیر قرار داده است.
چگونه ایلان ماسک به ایلان ماسک تبدیل شد
پیشینه خانوادگی و دوره کودکی در آفریقای جنوبی
ایلان ریو ماسک Elon Reeve Musk سال ۱۹۷۱ در پرتوریا، یکی از سه پایتخت آفریقای جنوبی متولد شد. پدر وی مهندس و مادرش مدل و متخصص تغذیه بودند. او بزرگترین فرزند از سه فرزند در خانواده‌ای جاه طلب است. برادرش کیمبال ماسک در حال حاضر یک سرمایه گذار خطرپذیر و دوستدار محیط زیست است. خواهرش توسکا ماسک تهیه کننده و کارگردان برنده جایزه اسکار است.
بعد از طلاق والدینش در کودکی، ماسک ابتدا با پدرش زندگی می‌کرد. ماسک یک سال زودتر تحصیل را شروع کرد و در مدرسه خصوصی ابتدایی واترکلوف هاوس و بعداً دبیرستان پسرانه پرتوریا تحصیل کرد. او دانش آموزی مشتاق و همچنین طرفدار سرسخت کمیک بوک‌ها بود. او که خود را کرم کتاب و فردی باهوش توصیف می‌کند، در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفت و به همین دلیل بیشتر وقت خود را صرف کتاب‌هایش می‌کرد.
تأثیر باتری جدید شرکت تسلا بر صنعت خودروسازی
آزار و اذیت در دوران کودکی
استعداد فکری ماسک از کودکی کمک چندانی به او نمی‌کرد. ماسک در فرهنگ سخت گیر آفریقایی مدرسه دوستان زیادی نداشت.
او بعدها در مصاحبه‌ای گفت: «من تربیت وحشتناکی داشتم و برای بزرگ شدن سختی زیادی کشیدم. من نگران فرزندانم هستم زیرا از این بیم دارم که آنها به اندازه کافی با سختی روبرو نشوند».
ماسک در مدرسه ابتدایی واترکلوف‌هاوس که انگلیسی زبان بود تحصیل کرد و بعداً از دبیرستان پسرانه پرتوریا فارغ التحصیل شد. او سال‌های تحصیل را دوران تنهایی و وحشت توصیف می‌کند.
او در مصاحبه گفت: «آنها بهترین دوستم را وادار کردند تا من را به جایی ببرد تا آنها بتوانند مرا مورد ضرب و شتم قرار دهند. به هر دلیلی آنها قصد داشتند دائماً دنبال من باشند. این همان چیزی است که بزرگ شدن را سخت می‌کند. برای چند سال در مدرسه توسط باند افراد قلدر اذیت می‌شدم و وقتی به خانه می‌آمدم آنجا هم اوضاع افتضاح بود».
اگر یک نقطه روشن برای فرار از مشکلات وجود داشت همان تکنولوژی بود، هنگامی‌که او فقط ۱۰ سال داشت با برنامه نویسی بوسیله کومودور ۲۰ Commodore که یک رایانه خانگی ارزان قیمت بود آشنا شد. طولی نکشید که او بقدری در این زمینه مهارت پیدا کرد که توانست یک بازی ویدیویی به اسم بلستر Blaster در سبک تسخیر فضا بنویسد. ماسک کد بیسیک مربوط به بازی را به مجله‌ای به نام پی سی اند آفیس تکنولوژی PC and Office Technology به قیمت ۵۰۰ دلار فروخت.
در یک تصمیم جالب، ماسک به همراه برادرش قصد داشتند یک کلوپ بازی ویدیویی در نزدیکی مدرسه باز کنند. سرانجام والدین آنها این طرح را نادیده گرفتند. اما ظاهراً تنها عاملی که جلوی آنها را گرفت نیاز به مجوز شهرداری بود که بایستی توسط یک فرد بزرگسال درخواست می‌شد.
مهاجرت به کانادا
در ۱۷ سالگی، ماسک برای جلوگیری از اعزام به خدمت در ارتش آفریقای جنوبی که وظیفه اصلیش اجرای آپارتاید بود به کانادا مهاجرت کرد. او بعداً از طریق مادرش تابعیت کانادا را بدست آورد.
پس از مهاجرت به کانادا، ماسک در دانشگاه کوئین انتاریو ثبت نام کرد. در آنجا بود که با جاستین ویلسون Justine Wilson، نویسنده الهام بخش آشنا شد و ازدواج کرد. آنها قبل از طلاق در سال ۲۰۰۸، صاحب پنج پسر، دوقلو و سه قلو شدند.
تحصیلات ماسک در ایالات متحده
پس از دو سال در دانشگاه کوئین، ماسک به دانشگاه پنسیلوانیا نقل مکان کرد. او در دو رشته مدرک گرفت، اما وقت او تماماً صرف کار نمی‌شد. او با یکی از هم کلاسی‌های خود یک خانه ۱۰ خوابه خریداری کرد و آن را به عنوان یک باشگاه شبانه مورد استفاده قرار داد.
ماسک با مدرک لیسانس فیزیک و همچنین لیسانس اقتصاد از دانشکده وارتون فارغ التحصیل شد. این دو مدرک سمت و سوی حرکت آینده ماسک را ترسیم کردند هر چند که فیزیک تأثیری عمیق بر طرز فکر او داشته است.
بعدها ماسک در مصاحبه‌ای گفت: «(فیزیك) چارچوب مناسبی برای تفكر است».
ماسک ۲۴ ساله بود که برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای فیزیک کاربردی در دانشگاه استنفورد به کالیفرنیا نقل مکان کرد. با انفجار اینترنت و شکوفایی سیلیکون ولی، ماسک تصورات کارآفرینی را در ذهن خود ترسیم کرد. او دوره دکترای خود را تنها پس از دو روز ترک کرد.
در سال ۱۹۹۵، ماسک با ۲۸۰۰۰ دلار و کمک برادر کوچکترش کیمبال، کمپانی زیپ تو Zip۲ را راه اندازی کرد، یک شرکت نرم افزاری تحت وب که به روزنامه‌ها کمک می‌کرد راهنماهای آنلاین شهری را توسعه دهند. در سال ۱۹۹۹، زیپ تو توسط موتور جستجوی وب آلتاویستا AltaVista با مبلغ ۳۴۰ میلیون دلار خریداری شد. ماسک با پول فروش زیپ تو اقدام به راه اندازی اکس دات کام X.com کرد که قصد داشت با کمک آن آینده صنعت بانکداری را شکل دهد. اکس بعداً با شرکتی به نام کانفینیتی Confinity ادغام شد، شرکت حاصل از این ادغام با نام پی‌پل PayPal شناخته می‌شود. ماسک قبل از اینکه پی پل توسط ای بی eBay به مبلغ ۱.۵ میلیارد دلار خریداری شود از این شرکت اخراج شد.
پس از خروج از پی‌پل، ماسک به تأمین بودجه راه اندازی یک استارت آپ خودروی الکتریکی به نام تسلا کمک کرد.
تسلا و فراتر از آن
در سال ۲۰۰۴، ماسک به مارتین ابرهارد Martin Eberhard و مارک تارپنینگ Mark Tarpening پیوست تا در راه اندازی تسلا موتورز، جایی که ماسک در طراحی اولین اتومبیل برقی یعنی تسلا رودستر نقش اساسی داشت، کمک کند. به دنبال یک سری اختلافات که منجر به برکناری ابرهارد از شرکت در سال ۲۰۰۷ شد ماسک کنترل مدیریت را به عنوان مدیر عامل و معمار محصولات به دست گرفت. تسلا تحت مدیریت ماسک به یکی از محبوب‌ترین برند‌های اتومبیل در جهان تبدیل شده است.
ماسک با شرکت مسافرتی بین ستاره‌ای خود اسپیس اکس SpaceX چندین قرارداد عالی با ناسا و نیروی هوایی ایالات متحده برای طراحی موشک و انجام مأموریت‌های نظامی منعقد کرده است. اسپی اکس و ناسا برنامه‌هایی برای فرستادن یک فضانورد به مریخ تا سال ۲۰۲۵ دارند.
علاوه بر تولید وسایل نقلیه الکتریکی، تسلا به لطف خریداری کمپانی سولار سیتی SolarCity حضور پررنگی در حوزه انرژی خورشیدی نیز دارد. این شرکت خدمات انرژی پاک در سال ۲۰۰۶ تاسیس شد، در حال حاضر دو مدل باتری خورشیدی قابل شارژ تولید می‌کند که عمدتا برای ذخیره سازی انرژی در ایستگاه‌ها استفاده می‌شود.
ارقام هیجان انگیز در تاریخ شرکت تسلا
جمع بندی
علاقه اولیه ماسک به خواندن فلسفه، داستان‌های علمی تخیلی و رمان‌های فانتزی در ایده‌آل گرایی و نگرانی او نسبت به پیشرفت بشریت منعکس شده است. او قصد دارد در حوزه‌هایی فعالیت کند که آنها را برای آینده بشریت بسیار مهم ارزیابی کرده است، به ویژه اینترنت، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و تسخیر فضا. او با حضور در تسلا، اسپیس اکس، سولار سیتی و پی‌پل منتقدان خود را به چالش کشیده و در همۀ حوزه‌ها پیشرو بوده است.
نکات کلیدی
• ایلان ماسک بنیانگذار کاریزماتیک و مدیرعامل تسلا، سازنده خودروهای الکتریکی و همچنین اسپیس ایکس و شرکت بورینگ Boring است.
• ماسک در آفریقای جنوبی متولد و بزرگ شد، مدتی را در کانادا گذراند و سرانجام به ایالات متحده رفت.
• ماسک که در دانشگاه پنسیلوانیا در رشته فیزیک تحصیل کرده است، به عنوان یک کارآفرین زنجیره‌ای حوزه فنآوری شناخته می‌شود.
