نقد شوندگی به کارآیی یا سهولت تبدیل یک دارایی یا اوراق بهادار به پول نقد آماده، بدون تأثیر بر قیمت بازار اشاره دارد. نقد شونده‌ترین دارایی همان پول نقد است.
نقد شوندگی به چه معناست؟
درک نقد شوندگی
نقد شوندگی درجه سهولت خرید یا فروش سریع یک دارایی را در بازار با قیمتی که منعکس کننده ارزش ذاتی آن باشد توصیف می‌کند. وجه نقد در جهان به عنوان نقد شونده‌ترین دارایی در نظر گرفته می‌شود زیرا با سرعت و آسانی می‌تواند به دارایی‌های دیگر تبدیل شود. دارایی‌های مشهود مانند املاک و مستغلات، اقلام هنری و کالاهای کلکیسونی، همه نسبتاً نقد شونده هستند. دارایی‌های مالی دیگر، از سهام تا واحدهای مشارکت، در نقاط مختلف طیف نقد شوندگی قرار می‌گیرند.
به عنوان مثال، اگر شخصی قصد خرید یخچال داشته باشد پول نقد دارایی‌ای است که به راحتی می‌توان از آن استفاده کرد. اگر آن شخص پول نقد نداشته باشد اما یک مجموعه کتاب نادر به ارزش همان یخچال داشته باشد بعید است کسی را پیدا کند که بخواهد یخچال را با آن مجموعه تبادل کند. در عوض خریدار مجبور خواهد شد مجموعه کتاب را بفروشد و از پول نقد آن برای خرید یخچال استفاده کند. اگر فرد بتواند ماه‌ها یا سال‌ها برای خرید صبر کند، احتمالاً مشکلی ایجاد نخواهد شد، اما اگر فرد فقط چند روز فرصت داشته باشد اوضاع پیچیده خواهد شد. ممکن است مجبور شود به جای انتظار برای خریداری که مایل باشد ارزش واقعی مجموعه را پرداخت کند کتاب‌ها را با تخفیف بفروشد. کتاب‌های کمیاب نمونه‌ای از دارایی‌های غیر نقد شونده هستند.
دو معیار اصلی برای نقد شوندگی وجود دارد: نقد شوندگی بازاری و نقد شوندگی حسابداری.
نقد شوندگی بازاری
نقد شوندگی بازاری به این معناست که یک بازار مانند بازار سهام یک کشور یا بازار املاک و مستغلات یک شهر، اجازه خرید و فروش دارایی‌ها را با قیمت‌های ثابت و شفاف می‌دهد. در مثال بالا، بازاری برای مبادله یخچال در ازای کتاب‌های کمیاب وجود ندارد.
از طرف دیگر، بازار سهام بازاری با نقد شوندگی بالا شناخته می‌شود. اگر بورس مد نظر دارای چنان حجمی از معاملات باشد که تحت تأثیر میزان فروش قرار نگیرد، قیمتی که خریدار برای هر سهم پیشنهاد می‌کند (قیمت پیشنهادی) و قیمتی که فروشنده مایل به قبول آن است (قیمت درخواست) نسبتاً نزدیک به یکدیگر خواهد بود.
بنابراین، سرمایه گذاران مجبور نیستند برای فروش سریع اقدام به عرضه زیر قیمت واقعی کنند. وقتی اختلاف بین قیمت‌های پیشنهادی و درخواستی افزایش یابد، بازار غیر نقد شونده‌تر می‌شود. بازار املاک و مستغلات معمولاً از نقد شوندگی کمتری نسبت به بازار سهام برخوردار است. نقد شوندگی بازارها برای دارایی‌های دیگر مانند قراردادهای مشتقه، ارز یا کامودیتی‌ها، اغلب به حجم و تقاضای موجود برای خرید و فروش آنها بستگی دارد.
نقد شوندگی حسابداری
در حسابداری، نقد شوندگی میزان سهولتی که شخص یا شرکت می‌تواند با دارایی های نقد شونده موجود، تعهدات مالی خود را برآورده کند اندازه‌گیری می‌نماید. در واقع توانایی پرداخت بدهی در زمان سررسید را نقد شوندگی در حسابداری می‌گویند.
در مثال بالا، مجموعه کتاب‌های کمیاب نسبتاً غیر نقدشونده است و احتمالاً ارزشی معادل آن یخچال ندارد. از منظر سرمایه گذاری، نقد شوندگی در حسابداری به معنای مقایسه دارایی‌های نقد شونده با بدهی‌های جاری یا تعهدات مالی است که ظرف یک سال سررسید می‌شوند.
چندین نسبت وجود دارد که نقد شوندگی حسابداری را اندازه گیری می‌کند. در تعریف دقیق آنها «دارایی‌های نقد شونده» متفاوت هستند. تحلیلگران و سرمایه گذاران از این موارد برای شناسایی شرکت‌های دارای نقد شوندگی بالاتر استفاده می‌کنند. همچنین جهت اندازه گیری عمق بازار شرکت در نظر گرفته می‌شوند.
بهترین سرمایه گذاری با 100 هزار دلار پول نقد
اندازه گیری نقد شوندگی
تحلیلگران مالی توانایی شرکت در استفاده از دارایی‌های نقد شونده برای پوشش تعهدات کوتاه مدت خود را بررسی می‌کنند. به طور کلی، هنگام استفاده از این فرمول‌ها، نسبت بیشتر از یک مطلوب است.
نسبت جاری
نسبت جاری ساده‌ترین و سهل‌گیرترین نسبت است. این نسبت دارایی‌های جاری (آنهایی که به طور منطقی می‌توانند در یک سال به پول نقد تبدیل شوند) را در مقابل بدهی‌های جاری اندازه گیری می‌کند. فرمول آن عبارت است از:
نسبت جاری = دارایی‌های جاری / بدهی‌های جاری
نسبت سریع
نسبت سریع کمی سخت گیرانه‌تر است. این نسبت از تقسیم دارایی های جاری پس از کسر موجودی کالا بر بدهی جاری به دست می آید و سایر دارایی‌های جاری را که به اندازه وجه، حساب‌های دریافتنی و سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت نقد شونده نیستند از این امر مستثنی می‌کند. فرمول بشرح زیر است:
نسبت سریع = (معادل‌های نقدی و وجه نقد + سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت + حساب‌های دریافتنی) / بدهی‌های جاری
نسبت نقدی
نسبت وجه نقد دقیق‌ترین نسبت اندازه گیری نقد شوندگی است. این نسبت با مستثناء کردن حساب‌های دریافتنی و همچنین موجودی کالا و سایر دارایی‌های جاری، دارایی‌های نقد شونده را دقیقاً به عنوان پول نقد یا معادل نقدی آن تعریف می‌کند.
نسبت وجه نقد بیش از نسبت فعلی، توانایی یک واحد تجاری در نقد شونده ماندن در شرایط اضطراری را ارزیابی می‌کند. اگر شرکت‌های بسیار سودآور نیز توان نقد شوندگی لازم برای واکنش به حوادث غیرمترقبه را نداشته باشند می‌توانند با مشکل روبرو شوند.. فرمول نسبت نقدی عبارت است از:
نسبت نقدی = (معادل نقدی و وجه نقد + سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت) / بدهی‌های جاری
نمونه نقد شوندگی
از منظر سرمایه گذاری، سهام به عنوان یک کلاس دارایی نقد شونده تعریف می‌شود. اما همه سهام از ضریب نقد شوندگی برابری برخوردار نیستند. برخی سهام بیش از بقیه در بورس معامله می‌شوند، به این معنی که بازار بهتری برای آنها وجود دارد. به عبارت دیگر، آنها علاقه بیشتری را از طرف معامله گران و سرمایه گذاران به خود جلب می‌کنند. این سهام نقد شونده معمولاً از طریق حجم معامله روزانه قابل شناسایی هستند که می‌تواند میلیون‌ها یا حتی صدها میلیون سهم باشد.
به عنوان مثال، در ۲۶ آوریل ۲۰۱۹، تعداد ۸.۴ میلیون سهم آمازون در بورس نزدک NASDAQ معامله شد. اگرچه این مقدار نشان از نقد شوندگی بسیار خوبی دارد، اما بسیار کمتر از سهام کمپانی اینتل است که در آن روز حجم معاملاتی برابر با ۷۲ میلیون سهم در بورس نزدک داشته یا فورد موتور که در همان روز حجم معاملاتی برابر با ۱۵۶ میلیون سهم در بورس سهام نیویورک (NYSE) داشته است.
نکات کلیدی
• نقد شوندگی به سهولت تبدیل یک دارایی یا اوراق بهادار به پول نقد، بدون تأثیر بر قیمت بازار اشاره دارد.
• وجه نقد بیشترین نقد شوندگی در بین دارایی‌های مختلف را دارد در حالی که اقلام مشهود نقد شوندگی کمتری دارند. دو نوع اصلی نقد شوندگی شامل نقد شوندگی بازاری و نقد شوندگی حسابداری است.
• معمولاً از نسبت‌های جاری، سریع و نقدی برای اندازه گیری میزان نقد شوندگی استفاده می‌شود.
سوالات متداول
چرا نقد شوندگی مهم است؟
اگر در بازارها نقدینگی وجود نداشته باشد، فروش یا تبدیل دارایی‌ها و اوراق بهادار به پول نقد دشوار می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است صاحب یک میراث خانوادگی بسیار نادر و با ارزش باشید که قیمت آن ۱۵۰،۰۰۰ دلار ارزیابی شده است. با این حال اگر برای مجموعه شما بازاری وجود نداشته باشد (یعنی خریدار نباشد)، این عدد بی ربط است زیرا هیچکس قیمتی نزدیک به ارزش ارزیابی شده آن را پرداخت نخواهد کرد. با این وجود دارایی‌های نقد شونده می‌توانند به راحتی و با سرعت بالا و با هزینه اندک به فروش برسند. شرکت‌ها همچنین باید دارایی‌های نقد شونده کافی برای پوشش تعهدات کوتاه مدت خود مانند قبوض یا حقوق و دستمزد داشته باشند در غیر این صورت با بحران روبرو می‌شوند، که خود می‌تواند منجر به ورشکستگی شود.
نقد شونده‌ترین دارایی یا اوراق بهادار کدام است؟
وجه نقد، نقد شونده‌ترین دارایی است که با معادل نقدی تعقیب می‌شود، مواردی مانند گواهی سپرده یا سپرده‌های مدت دار، اوراق بهادار قابل فروش مانند سهام و اوراق قرضه اغلب بسیار نقد شونده بوده و به سرعت از طریق کارگزاری قابل فروش هستند. سکه‌های طلا و برخی از اقلام کلکسیونی نیز ممکن است به راحتی به صورت نقدی فروخته شوند.
مقایسه جامع بین سهام و اوراق قرضه
دارایی‌ها یا اوراق بهادار نقد نشونده کدامند؟
اوراق بهاداری که خارج از بورس معامله می‌شوند، مانند برخی از ابزارهای مشتقه، غالباً نقد نشونده هستند. خانه، مالکیت زمانی یا اتومبیل تا حدی نقد شونده هستند زیرا یافتن خریدار ممکن است چند هفته تا چندین ماه طول کشیده و نهایی کردن قرارداد و دریافت پول نیز چندین هفته دیگر بطول بینجامد. علاوه بر این، کارمزد کارگزار نیز معمولا سنگین است.
چرا برخی سهام بیشتر از بقیه سهام نقد شوندگی دارند؟
نقدشونده‌ترین سهام، سهام‌هایی هستند که علاقه زیادی از طرف فعالان مختلف بازار به خود جلب کرده و حجم معاملات روزانه زیادی دارند. این سهام همچنین تعداد بیشتری از بازارسازان را به خود جذب خواهند کرد. سهام کمتر نقد شونده دارای بازه پیشنهادی خرید و فروش گسترده‌تر و عمق بازار کمتر هستند. معمولاً کمتر شناخته شده بوده و حجم معاملات کمتری دارند و اغلب از ارزش بازار و نوسانات کمتری نیز برخوردار هستند. بنابراین سهام یک بانک بزرگ چند ملیتی تمایل به نقد شوندگی بیشتری نسبت به یک بانک کوچک منطقه‌ای خواهد داشت.
بیشتر بدانید: چگونه در بازار سهام ثروتمند شویم؟
